Modern "Momo"nun zamanı yok - Çocuk filmi klasiğinin yeniden çevrimi

"Gri Adamlar" artık sigara içmiyor; nefes alıyorlar. Zaman hırsızlarının insanlardan çaldığı ve enerjilerini aldıkları saat çiçeklerinin yaprakları artık kurutulup purolara sarılmıyor, pompalı sprey haline getiriliyor.

Michael Ende'nin masalının yeniden çevrimindeki gri kötü adam artık sadece erkek değil: Elbette gri kadınlar da var, ancak patron yine de bir erkek (buz gibi soğukkanlılıkla "Drakula"yı da oynayan Claes Bang tarafından canlandırılıyor). Ve hepsi, şehir merkezlerinde şık "gri mağazaları" bulunan çokuluslu bir teknoloji holdingi olan "Gri Şirket"e ait.

Burada, insanlara zamandan tasarruf etmeleri için tasarlanmış bileklikler ("Greycelets") takılıyor. Çocuklar için, artık kimsenin onlara ayıracak vakti olmadığı için ebeveynlerinin ve arkadaşlarının yerini alacak şekilde tasarlanmış yüzen robotlar ("Bibibotlar") bulunuyor. Yetişkinler ise, paralel dünyalara zaman kazandıran bir kaçış için sanal gerçeklik kontakt lensleri alıyor. Şehrin dört bir yanında, "Grey Corporation"ın zamandan tasarruf sağlayan mesajları, brutalist yeni binaların dev LED duvarlarında titreşiyor.

Michael Ende'nin 1973 tarihli Generations romanındaki efsanevi tehditkâr "zaman tasarruf bankası", çokuluslu bir şirkete dönüştü. Ende'nin zaman hırsızları hâlâ soğuk ve tehditkârken, onlar ve ürünleri artık çekici ve arzu edilir hale geldi. Zaten telaşlı bir dünyada memnuniyetle karşılanan bir yardım sağlıyorlar.

"Momo", Michael Ende'nin "Bitmeyen Öykü"den sonra en başarılı ikinci eseridir. Ebeveynler hâlâ her gece çocuklarına okur. Ende, 1986'da Radost Bokel'in Momo'yu, Armin Müller-Stahl'ın ise gri giysili adamların liderini canlandırdığı ilk film uyarlamasına bizzat katkıda bulunmuş, senaryoyu yazmış ve bir tren kompartımanında konuk oyuncu olarak yer almıştır. Şimdi, 39 yıl sonra, Christian Ditter'ın yeniden çevrimi sinemalarda. "Sherlock" serisinden Doktor Watson rolündeki Martin Freeman, (maalesef biraz slapstick) tüm zamanların gizemli yöneticisi, Never Lane'deki Nowhere Evi'nde ikamet eden Usta Hora'yı canlandırıyor.

Ditter'ın filmi uluslararası bir pazarı hedefliyor. Bunu başarmak için samimi drama "Momo"yu büyük sahneye taşıyor. Üstelik bunu kelimenin tam anlamıyla yapıyor: Kitapta ve ilk filmde, yetim kız Momo "büyük şehrin eteklerindeki küçük bir amfitiyatronun yıkıntılarında" yaşıyor. Yeniden çevrimde ise Momo'nun evi (kahramanı, dalgalı kızıl bukleleriyle on iki yaşındaki İngiliz Alexa Goodall canlandırıyor) Hırvatistan'ın Pula kentinde, doğrudan deniz kıyısındaki devasa bir amfitiyatro. Yapım tasarımcısı Ralf Schreck, "Momo dünyamız romanda anlatılan dünyadan daha büyük olmalı," diyor. "Görüntüleri günümüzün izleme alışkanlıklarına uyarlamak ve beyaz perde için görsel bir çekicilik yaratmak istedik."

Bunlar elbette, puristleri ürperten ifadeler. Ama bahsettiğimiz şey bir çocuk filmi (6 yaş ve üzeri için), "sadık" bir tiyatro prodüksiyonu değil. Saat çiçeği inhalerleri gibi büyük değişiklikler, 1995'te ölen Michael Ende'nin iki yakın arkadaşı Roman Hocke ve Wolf-Dieter von Gronau ile görüşüldü.

"Momo", özünde analog çağın son yıllarından kalma, teknokrasi karşıtı bir benzetme. Dostluğu, dinlemeyi ve hatta hayal kurmayı yüceltiyor. Renkli olanı korkunç olanla bir araya getiriyor. Yönetmen Ditter, bu hikâyeyi, en ufak bir can sıkıntısının bile akıllı telefonla bastırılabildiği bir çağa uyarlamanın bir yolunu bulmak zorundaydı.

"Senaryoyu yazarken, Griler'in bugün insanların cebinden nasıl zaman çalacağını düşündüm," diyor Ditter. "Michael Ende'nin romanındaki gibi kesinlikle gizlice ve gizlilik içinde hareket etmeyeceklerdi, ama çok özgüvenli görüneceklerdi." "Gri Şirket"in son moda aletleri bu fikrin bir sonucu. Böylece Ditter'ın filmi, Ende'nin hikayesini günümüze taşıyor. Hikaye anlatıcısı Gigi'nin yeni filmde genç influencer Gino'ya (21 yaşındaki İngiliz Araloyin Oshunremi) dönüşmesi de apaçık ortada ve işe yarıyor.

Ne yazık ki, yeni "Momo" hikâyesi sadece cazibesini değil, aynı zamanda önemli noktalarda verdiği mesajı da kaybediyor. Daha önce de belirtildiği gibi, Momo'nun yeteneği dinlemek; bir süper güce sahip olduğu için değil, konuştuğu kişilere zaman ayırdığı için. Üstelik bunlar sadece insanlar değil.

Kitapta, "Bir gün küçük bir çocuk ona kanaryasını getirmiş, ama kanarya ötmüyormuş," deniyor. "Kız, kanarya tekrar cıvıldayıp ötmeye başlayana kadar bir hafta boyunca onu dinlemek zorunda kalmış."

Eski filmde bu sahne, kuşun nihayet tekrar ötmesini kutlayan uzun bir sahneye dönüştürülür. Yeniden çevrimde ise Momo, sessiz kuşun bulunduğu kafese ilk kez yaklaşır ve kuş hemen cıvıldamaya başlar.

Ne yazık ki Ditter, "Momo"nun temel mesajlarını açıklamaya vakit ayırmıyor.

Christian Ditter'in yönettiği, Alexa Goodall, Martin Freeman ve Kim Bodnia'nın rol aldığı "Momo" , 92 dakika, FSK 6